Έχει η Τέχνη όρια;

Γεια σας! Αρκετές μέρες να γράψω. Βλέπετε αποφάσισα να γίνω Schumacher κι έπεσε λίγο διάβασμα για τα σήματα. Για να είμαι, βέβαια, και πιο ειλικρινής έψαχνα θεματολογία (ε, ένα μυαλό χειμώνα καλοκαίρι να σου κάνει, κολλάει). Το ερώτημα του τίτλου (δεν είμαι η πρώτη που το πραγματεύεται) μου δημιουργήθηκε πριν μερικούς μήνες, αλλά μπήκε κατευθείαν στα αζήτητα. Προχθές, λοιπόν, που είδα  το “Harry Potter and the deathly hallows part 2” (ίσως μία απ` τις καλύτερες ταινίες ολόκληρου του sequel) ξεπήδησε και πάλι απ` το μυαλό μου και μπήκε στην κατηγορία «προς Blog». Θα αναρωτηθείτε πως συνέδεσα τα «όρια της Τέχνης» με τον διοπτροφόρο μάγο και την παρέα του. Ούτε κι εγώ ξέρω.

Έχει, λοιπόν, η Τέχνη όρια; (ξεκαθαρίζω ότι θα επικεντρωθώ στην έβδομη τέχνη.)

Πριν μερικούς μήνες, ένας φίλος μου πρότεινε να δω το “Nekromantik” του Jörg Buttgereit. Δεν με είχε προετοιμάσει κατάλληλα, αν εξαιρέσω την ενημέρωση για το θέμα της ταινίας: νεκροφιλία. Την πρώτη φορά, κατάφερα να δω τα πρώτα 15-20 λεπτά (η συνέχεια επί της… λεκάνης). Τη δεύτερη φορά κατάφερα να τη δω ολόκληρη. Την τρίτη έκανα παρατηρήσεις. Την τέταρτη τη βρήκα (νεκ)ρομαντική. Την Πέμπτη τη λάτρεψα. Wtf?! Ναι, τη λάτρεψα, όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο. Κατ` αρχάς, αυτή η ταινία ανήκει σε μία απ` τις αγαπημένες μου κατηγορίες ταινιών: ”love me or hate me” (κάτι σαν το hitάκι της Lady Sovereign). Δηλαδή, μ` αρέσει η ταινία, ο πίνακας, το τραγούδι, ο καλλιτέχνης να δημιουργεί ακραία συναισθήματα. Είτε να μη μου αρέσει καθόλου είτε να το λατρεύω. Τότε, για μένα, έχει κερδίσει το στοίχημα και μπορεί να αποκαλείται καλλιτέχνης (ο δημιουργός) και έργο τέχνης (το δημιούργημά του). Αν βρεθούν κάποιοι  να πουν  χλιαρότητες του στυλ «ε, καλό(ς) είναι μωρέ», τότε έχει αποτύχει. Επίσης, μ` άρεσε ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει το θέμα της νεκροφιλίας: σαρδόνιο χιούμορ σε συνδυασμό με ρομαντισμό, εν ολίγοις, σπαρταριστός σουρεαλισμός.

«Το NEKROMANTIK είναι ίσως η πιο διατροφική και βίαια ταινία που έχει γυριστεί ποτέ. Ένα αρρωστημένο έκτρωμα χωρίς ηθικούς φραγμούς, χωρίς λογική, ένας διαδοχικός βιασμός των ανθρώπινων αξιών και σχέσεων, ένα σκουπίδι που έχει ένα και μόνο συν. Το ότι κρατάει λίγο παραπάνω από μία ώρα και όχι περισσότερο. Προσπαθώντας να βρω κάποιο συν σε αυτό το ανεκδιήγητο εκτόπλασμα θα έλεγα πως η μουσική ήταν εξαιρετική και τα ειδικά εφέ πολύ πετυχημένα. Τόσο, που δεν χρειαζόταν να δείξουν μπροστά στο φακό τη βάναυση θανάτωση ενός ανυπεράσπιστου ζώου. Αν ο παρανοϊκός σκηνοθέτης με το απίστευτο μίσος προς το ανθρώπινο είδος ήθελε να κάνει κάτι πραγματικά ρεαλιστικό ας δοκίμαζε ο ίδιος να εκσπερματώσει αίμα. Αν και δεν νομίζω πως είναι ικανός να εκσπερματώσει οτιδήποτε... Γίνομαι κυνικός, όμως δεν με έχει ενοχλήσει ποτέ στη ζωή μου ταινία σαν και αυτή! Και της κάνω και τιμή που την λέω ταινία» (σχόλιο κάτω απ` την κριτική  της ταινίας στη σελίδα http://b-movies.gr ). Θα συμφωνήσω σε ορισμένα σημεία με το παιδί. Το ότι διαρκεί γύρω στα 75 λεπτά, το ότι τα εφέ είναι πραγματικά πολύ καλά και η μουσική είναι πλασμένη ακριβώς για την ταινία (πραγματικά είναι απ` τις λίγες ταινίες με τόσο ταιριαστή μουσική). Θα συμφωνήσω, επίσης, με το ότι «…δεν χρειαζόταν να δείξουν μπροστά στο φακό τη βάναυση θανάτωση ενός ανυπεράσπιστου ζώου». Δεν ξέρω αν η σκηνή είναι αληθινή ή εφέ, αλλά η θανάτωση και το γδάρσιμο ενός μικρού κουνελιού ήταν τελείως περιττή και μπορώ να πω ότι ήταν και η μόνη που μου προκάλεσε αποστροφή.

Ας πάμε λίγο στα υπόλοιπα… Αρρωστημένο έκτρωμα κ.λπ., κλπ. Εγώ δεν το βλέπω έτσι. Δε με θίγει ούτε με προσβάλλει ως άνθρωπο. Θεωρώ ότι στη τέχνη είναι τα πάντα αποδεκτά αρκεί να μην απειλείται και να μη «θυσιάζεται» ούτε η ζωική ούτε η ανθρώπινη ζωή. Από κει και πέρα τα πάντα είναι αποδεκτά. Αντίθετα, οι αμερικάνικες (συνήθως) σαχλοκωμωδίες που βγαίνουν σωρηδόν, με τις οποίες οι δημιουργοί τους προσβάλλουν τη νοημοσύνη καθώς νομίζουν ότι αυτό που μας σερβίρουν είναι αστείο, με θίγουν! Οκ, έχω δει ένα σωρό τέτοιες. «Ε, τότε δες κι άλλες και σκάσε». Δεν μπορώ να σκάσω ρε συ. Γενικά, υπάρχουν ένα σωρό ηλίθιες (ο θεός να τις κάνει) ταινίες που δεν προσφέρουν ούτε καν αισθητικό αποτέλεσμα! Είπα παραπάνω ότι η Τέχνη δεν έχει όρια, αλλά πόση γενικευμένη μαλακία μπορεί να αντέξει; Εσάς δεν σας ενοχλούν;

Αυτό που μας ενοχλεί περισσότερο πιστεύω πως είναι η θεματολογία κάποιων ταινιών και όχι η ίδια η ταινία. Οι ταινίες που έχουν γερές δόσεις  gore, νεκροφιλίας, (ψευτο)snuff, nasty και σεξ(!!!).

Ας πάρουμε για παράδειγμα «Το τελευταίο ταγκό στο Παρίσι» του  Bernardo Bertolucci. Προσωπικά τη θεωρώ μια απ` τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών (υπερβολή; Εμένα πάντως μου άρεσε.). Στις αρχές του `70, οπότε και έκανε την εμφάνισή της, πολλοί βιάστηκαν να την χαρακτηρίσουν ως «χυδαίο πορνογράφημα». Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα, υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν αυτή τη άποψη. Πριν σπεύσετε κι εσείς να την χαρακτηρίσετε έτσι, διαβάστε την ταπεινή μου άποψη:  ο Paul (Marlon Brando) δεν είναι απλώς ένας αδιάφορος, βίαιος μισογύνης που «διψάει» για γυναικεία σάρκα (για την ιστορία, ο Bertolucci ήθελα να αφηγηθεί μία ομοφυλόφιλη σχέση). Είναι ένας ευαίσθητος άντρας που προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια του μετά την ανεξήγητη αυτοκτονία της γυναίκας του, την οποία λάτρευε (αν δείτε τη σκηνή που ο Brando μονολογεί στη νεκρή γυναίκα του, θα καταλάβετε τι εννοώ ). Το σεξ εδώ δεν είναι απλά σεξ. Οκ, είναι και σεξ αλλά όχι με αυτήν την έννοια. Μισό να εξηγήσω, διότι μπερδεύτηκα κι εγώ. Η πράξη μεταξύ τους είναι καθαρά σαρκική κι απ` τις δύο πλευρές. Ο Paul, όμως, δεν εκτονώνεται  τόσο σεξουαλικά όσο ψυχικά. Είναι ένα ράκος ψυχολογικά και ενώ κατά βάθος αναζητά τρυφερότητα, παρουσιάζει ακριβώς το αντίθετο. Ας μη το συγχέουμε, λοιπόν, με το… έπος του «Βαθιού λαρυγγιού».

Δε χρειάζονται ούτε τα εφέ του “Avatar”, ούτε το πορτοφόλι του Guy Ritchie για να κάνει κάποιος τέχνη (καλά, όχι ότι δε βοηθάνε και αυτά…). Χρειάζονται φρέσκιες ιδέες, νέο αίμα και όρεξη για δουλεία! Ούτε φαμφάρες ούτε μεταξωτές κορδέλες! Και προ πάντων ΟΧΙ ΟΡΙΑ!!! Δεν μπορείς να βάλεις όρια σε έναν καλλιτέχνη! Ο αληθινός καλλιτέχνης δεν μπαίνει ΠΟΤΕ σε καλούπια και πρέπει. Τί πρέπει; Θα του πεις εσύ πως θα κάνει τη δουλεία του; Μόνο με απόλυτα ελευθερία μπορεί να αποδώσει κάποιος το 100% των δυνατοτήτων του! Γι` αυτό αφήστε τις φοβίες, απαλλαχτείτε από τα δήθεν, ξεπεράστε τα «όρια» και… δημιουργείστε!!!

Καλό σας βράδυ!